اقدامات ایران سبب شد جنگ قره‌باغ از تغییرات ژئوپلیتیکی به طرح‌های صلح تغییر کند
تاریخ انتشار: ۳۰ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۳۵۷۷۵
ایسنا/خراسان رضوی یک تحلیلگر مسائل اورآسیا گفت: اقدامات ایران و پیام‌هایی که با رزمایش‌ها و سخنان مقامات نظامی جمهوری اسلامی مبنی بر ایستادگی در قبال طرح‌های تغییرات ژئوپلیتیکی منطقه صورت گرفت، سبب شده این طرح‌ها از تغییرات ژئوپلیتیکی و نظامی به طرح‌های مفاد صلح تغییر کند.
مهدی خورسند در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به سیاست گسترش روابط با همسایگان در دولت سیزدهم در خصوص روابط ایران و جمهوری آذربایجان طی سال‌های اخیر اظهار کرد: روابط ۲ کشور ایران و آذربایجان در ۲ سال اخیر تحت تاثیر جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ ۲۰۲۰ قرار گرفته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی با اشاره به تغییر معادلات پس از روی کار آمدن دولت جدید در ایران افزود: رزمایش‌هایی که ارتش و سپاه پاسداران در مناطق شمال غربی کشور انجام دادند، پیام مخالفت ایران با تغییرات ژئوپلوتیکی در قفقاز جنوبی را مخابره کرد و نشان داد ایران اجازه ایجاد تغییرات ژئوپلیتیکی در این منطقه را به هیچ کشوری نخواهد داد.
این تحلیلگر مسائل اورآسیا ادامه داد: اخیرا سپاه پاسداران در حال برگزاری رزمایش در محدوده رود ارس است و حتی وزیر امور خارجه روز گذشته برای افتتاح کنسولگری ما در شهر کاپان ارمنستان به این کشور سفر کرد. اینها نشان می‌دهد ایران بر اصول به حق خود ایستاده است. البته ما بر اساس تمام قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد در خصوص اختلافات جمهوری آذربایجان و ارمنستان، حامی باکو در این جنگ بودیم.
خورسند اضافه کرد: همسو با شورای امنیت، ایران معتقد است ارمنستان اشغالگر است و باید دست از اشغال جغرافیای جمهوری آذربایجان بردارد. حتی پس از آزاد شدن مناطقی از جنگ ۴۴ روزه ۲۰۲۰ جمهوری اسلامی ایران به باکو تبریک خود را اعلام کرد اما باید در نظر داشت هرگاه قرار باشد معادلات ژئوپلیتیکی منطقه دستخوش تغییرات شود، قاعدتا جمهوری اسلامی هر جایی که منافعش تحت تاثیر قرار بگیرد، ایستادگی خواهد کرد.
وی با اشاره به علاقه‌مندی ایران به روابط منطقی با همسایگان و پیروی از راهبرد حسن همجواری خاطرنشان کرد: در طول یک سال گذشته علیرغم تمام زیاده‌گویی‌ها و گاها سخنانی که منجر به کاهش منافع استراتژیک ما شده، جمهوری اسلامی ایران تمام تلاش خود را به کار گرفت تا روابط دیپلماتیک خود را با مقامات باکو افزایش دهد. نشانه بارز آن سفر وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان به تهران، سفر مقامات امنیتی ایران از جمله سرلشکر باقری به آذربایجان و همکاری‌های مشترک ماست.
این تحلیلگر مسائل اورآسیا با اشاره به برخی سنگ‌اندازی‌های بازیگران فرامنطقه‌ای در روابط ایران و همسایگان اظهار کرد: تلاش‌های بازیگران فرامنطقه‌ای باعث می‌شود منافع ما تحت تاثیر قرار گیرد و مطمئنا ما در مقابل چنین تلاش‌هایی خواهیم ایستاد چراکه در جنگ قره‌باغ هیچگاه باکو شروع‌کننده جنگ نبود. آذربایجان تحت تاثیر مستقیم ترکیه و رژیم صهیونیستی واکنش نشان داد و تلاش کرد در راستای ایجاد دالان تورانی و دسترسی مستقیم ترکیه به دریای خزر، انرژی و مسیرهای ترانزیتی دست به اقدام بزند.
خورسند افزود: ترکیه برای به خطر انداختن منافع ایران در منطقه تلاش‌های بسیاری کرد. اخیرا ترکیه و جمهوری آذربایجان دنبال این بوده‌اند که به ارمنستان مفاد صلحی به نام صلح دائم در قفقاز جنوبی را تحمیل کنند که حداقل با تکیه بر آن به اهداف خود نائل شوند.
وی راه تامین منافع کشورها در منطقه قفقاز را همان ابتکار صلح ۳+۳ دانست و ادامه داد: در یک طرف ایران، ترکیه و روسیه و در طرف دیگر این معادله جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان قرار دارند که باید منافع تمام این بازیگران تامین شود. طرحی که منافع هر کدام از این بازیگران را تامین نکند، صلحی پایدار نخواهد بود و چنانچه چنین صلحی انجام شود هم آتش زیر خاکستر است.
این تحلیلگر مسائل اورآسیا با اشاره به اینکه آذربایجان هیچگاه بازیگر مستقلی نبوده، در خصوص موضع این کشور در قبال تحریم‌های وضع شده علیه ایران گفت: جمهوری آذربایجان همواره روابط، قراردادها و همکاری دیرینه‌ای با رژیم صهیونیستی داشته است. در واقع بسیاری از نقشه‌ها و تحرک‌های رژیم صهیونیستی علیه برنامه هسته‌ای ما و ترور دانشمندان‌مان از سوی جغرافیای آذربایجان بوده و همین عامل سبب شده در دوران تحریم از سوی جمهوری آذربایجان آسیب ببینیم.
خورسند اضافه کرد: علاوه بر اسرائیل، همواره آذربایجان تحت تاثیر اقدامات و طرح‌های ترکیه نیز بوده است. ترکیه به عنوان رقیب منطقه‌ای ایران در تلاش است منافع ما را در منطقه در حداکثر ممکن به خطر بیندازد و جمهوری آذربایجان یکی از راه‌های دستیابی این کشور به مقاصدش بود. بنابراین علیرغم تمام مشابهت‌ها و نقاط اشتراک ایران و آذربایجان در دوران تحریم، چندان دوستی، برادری و همکاری از سوی آذربایجان دیده نشد و بالعکس مرز ارمنستان و ایران نقطه تنفس جمهوری اسلامی در دوران تحریم‌ها بوده است.
وی در خصوص پروژه‌های نیمه‌تمام مشترک ترانزیتی، نفتی و تجاری ایران و آذربایجان بیان کرد: در دولت دوازدهم ما توانستیم رژیم حقوقی دریای خزر را به تصویب برسانیم و پس از سال‌ها بن‌بست، بسیاری از همکاری‌ها در حوزه خزر شکوفا شد.
این تحلیلگر مسائل اورآسیا با اشاره به برداشته شدن بسیاری مشکلات قراردادهای سوآپ گازی پس از امضاء رژیم حقوقی دریای خزر در ۲۰۱۸ ادامه داد: با برداشته شدن موانع دولت سیزدهم توانسته قراردادهای خوبی با دیگر کشورها منعقد کند. یکی از این قراردادها، قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان، ایران و جمهوری آذربایجان است که اخیرا در خط موازی با این قرارداد، قرارداد سوآپ گازی ترکمنستان به ارمنستان و گرجستان نیز در یک ماه آینده عملیاتی خواهد شد.
خورسند خاطرنشان کرد: طبق قراردادی که در سازمان همکاری‌های شانگهای بین کشورها به امضا رسید، انتقال گاز ترکمنستان به آذربایجان از طریق ایران صورت می‌گیرد و حال به موازات این قرارداد، انتقال گاز از طریق ایران از ترکمنستان به ارمنستان و گرجستان امضا و عملیاتی می‌شود.
وی با اشاره به همکاری‌های ایران و آذربایجان در حوزه اقتصاد نیز عنوان کرد: پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با جمهوری آذربایجان روابط حسنه‌ای داشتیم اما با گذشت زمان و به دلیل مشکلات داخلی کشور مانند جنگ تحمیلی، روابطمان با این کشور تنش‌زا شد ولی امروز با این اراده جدی دولت برای گسترش همکاری‌ها با همسایگان و باز بودن فضا، آذربایجان می‌تواند از این ظرفیت همسایگی با همسایه بزرگتر خود یعنی ایران بهره لازم را ببرد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی سیاسی جمهوري آذربايجان ایران و آذربایجان ارمنستان قره باغ منطقه قفقاز روابط ایران و همسایگانش تغییرات ژئوپلیتیکی جمهوری آذربایجان ایران و آذربایجان جمهوری اسلامی همکاری ها تحت تاثیر طرح ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۳۵۷۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برنامه‌های آمریکا و اروپا برای نفوذ در قفقاز
آمریکا و اتحادیه اروپا مشتاقند جمهوری آذربایجان را تحت‌فشار بگذارند. هدف اصلی تغییر وضعیت ژئوپلیتیک موجود در قفقاز جنوبی، محدود کردن اراده ژئوپلیتیکی مسکو است که در فرآیندهای منطقه‌ای تعیین‌کننده است. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، الچین خالدبیلی روزنامه‌نگار ینی مساوات با نگارش یادداشتی با عنوان «کاخ سفید گامبیت(ابرمرد خیالی آمریکایی) قفقاز را آغاز کرد اما باکو به آن پایان داد» می‌نویسد: به نظر می‌رسد که آمریکا و غرب مصمم به توسعه بیشتر برای نفوذ در قفقاز جنوبی هستند. در هر صورت اخیراً پیام‌های محافل سیاسی غرب در خصوص این منطقه به وضوح محتوای تقابلی شدیدی با باکو و مسکو دارد. بنابراین محافل سیاسی غربی سعی دارند روسیه را به عنوان منبع اصلی تنش نظامی-سیاسی در قفقاز جنوبی معرفی کنند. آن‌ها از این ادعاها برای استدلال در مورد اهمیت حذف قفقاز جنوبی از حوزه نفوذ روسیه استفاده می‌کنند.
همچنین باید توجه داشت که این ادعاهای آمریکا و غرب برای شرایط فعلی تا حدودی اغراق‌آمیز است. حداقل به این دلیل که اخیراً آمریکا و غرب عامل محرک افزایش تنش نظامی-سیاسی در این منطقه بوده‌اند، نه روسیه. در هر صورت، نتایج ژئوپلیتیک کنفرانس مشترک بین آمریکا، اتحادیه اروپا و ارمنستان در بروکسل به تدریج خود را نشان داده و این را می‌توان تحریک بروکسل با هدف تأثیرگذاری مستقیم بر جهت‌گیری فرآیندهای ژئوپلیتیک منطقه‌ای دانست.
نکته این است که تحریک بروکسل در درجه اول تلاشی برای مداخله در وضعیت ژئوپلیتیکی در قفقاز جنوبی است. زیرا آمریکا و اتحادیه اروپا در تلاش هستند تا در این منطقه بر روی ارمنستان مانورهای ژئوپلیتیکی انجام دهند.
ارمنستان به عنوان کشوری که متحمل شکست نظامی در جنگ دوم قره‌باغ شد، به یک سد ضعیف در منطقه تبدیل شده است. از این رو، آمریکا و اتحادیه اروپا به قصد تقویت مجدد ارمنستان تلاش می‌کنند این کشور را که پایگاه نظامی- سیاسی خود در منطقه می‌دانند، بار دیگر به یک عامل ژئوپلیتیک تبدیل کنند و بیشتر اقدامات انجام شده پس از تحریک بروکسل در راستای همین هدف است.
اول از همه، آمریکا و اتحادیه اروپا مشتاق‌اند جمهوری آذربایجان را تحت‌فشار بگذارند و از بازی خارج کنند. هدف اصلی تغییر وضعیت ژئوپلیتیک موجود در قفقاز جنوبی، محدود کردن اراده ژئوپلیتیکی مسکو است که در فرآیندهای منطقه‌ای تعیین‌کننده است. با ایجاد شرایط جدید منطقه‌ای، تلاش شد تا مواضع منطقه‌ای ارمنستان تقویت و به پایگاهی مؤثر تبدیل شود. این بدان معنا بود که یک تهدید واقعی برای منافع ملی آذربایجان و روسیه در حال ظهور است.
البته جمهوری آذربایجان نمی‌توانست ناظر این طرح‌های آمریکا و اتحادیه اروپا بماند. بنابراین، باکو ابتدا به تحریک بروکسل واکنش تندی نشان داد و سپس اعلام کرد که اجازه دخالت در قفقاز جنوبی را نخواهد داد. بعدها محافل رسمی آذربایجان با انجام مانورهای سیاسی از جمله اتحاد با روسیه، تأثیرات تحریک آمریکا و اتحادیه اروپا را تقریباً خنثی کردند و با آن، در واقع، سناریوهای جدید غرب در قفقاز جنوبی مسدود شد و شکست خورد.
در واقع باکو پیام روشنی داد که می‌تواند روابط متقابل با کرملین را بیشتر توسعه دهد. بنابراین جمهوری آذربایجان دارای پتانسیل ژئوپلیتیکی گسترده‌ای برای مشارکت استراتژیک با روسیه است. به ویژه، در حال حاضر یک آشتی نسبتاً جدی بین منافع آذربایجان و روسیه در قفقاز جنوبی وجود دارد. کرملین در تلاش است از مواضع روسیه در منطقه که هدف آمریکا و غرب است محافظت کند. باکو مصمم است مانع از تلاش آمریکا و اتحادیه اروپا برای مداخله در قفقاز جنوبی با دور زدن آذربایجان از طریق ارمنستان شود. از این نظر مشکل اصلی مشترک جمهوری آذربایجان و روسیه در منطقه تقریباً مشابه است.
بنابراین تفاهم تاریخی میان باکو و کرملین در آستانه سفر الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان به مسکو کافی است تا بسیاری از کشورهای غربی را ناامید کند. بدین ترتیب، رهبری سیاسی هر دو کشور موفق شدند خیلی زودتر از موعد بر سر خروج نیروهای حافظ صلح روسیه از خاک آذربایجان به توافق برسند. اما آمریکا و غرب امیدوار بودند که همین موضوع منجر به درگیری جمهوری آذربایجان و روسیه شود و ناکامی در این امر به ناچار منجر به اختلال در برنامه‌های تغییر وضعیت منطقه شد.
جالب است که محافل سیاسی غرب، به ویژه آمریکا، هر چند دیر متوجه شدند که اشتباهات کاملاً جدی در قفقاز جنوبی صورت گرفته است. بنابراین به نظر می‌رسد آمریکا که قصد دارد جمهوری آذربایجان را در فرآیندهای منطقه‌ای مشترک با اتحادیه اروپا و ارمنستان به پس‌زمینه بکشاند، با مانورهای انعطاف‌پذیر باکو درمانده شده است. در هر صورت، این واقعیت که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا مجبور شد برای گفتگو در مورد وضعیت قفقاز جنوبی، تلفنی با رئیس‌جمهور الهام علی‌اف تماس بگیرد، نکاتی را آشکار کرد.
نکته این است که کاخ سفید قبلاً درک کرده که دستیابی به اهداف ژئوپلیتیکی در قفقاز جنوبی با دور زدن جمهوری آذربایجان از طریق ارمنستان امکان‌پذیر نخواهد بود. اگر کاخ سفید دریچه‌ای برای همکاری ژئوپلیتیکی با باکو باز نگه ندارد، تردیدی وجود ندارد که باکو از بستن «درب منطقه» به روی غرب دریغ نخواهد کرد و این ممکن است راه را برای شکست بعدی سیاست غرب در قفقاز جنوبی هموار کند.
ظاهراً «گامبیت قفقاز جنوبی» که توسط تحرکات آمریکا و اتحادیه اروپا آغاز شد، با شکست مواجه شد، اگرچه ارمنستان در «وضعیت قربانی اصلی» باقی ماند، اما در واقع دستان آمریکا و اتحادیه اروپا برای آن خالی ماندند. از این منظر، می‌توان در نظر گرفت که اگرچه کاخ سفید «گامبیت قفقاز» را آغاز کرد، اما دقیقاً باکو بود که با موفقیت به آن پایان داد و در نتیجه، این ارمنستان بود که بازنده اصلی باقی ماند.
به موازات همه اینها، سفر الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان به مسکو با نتایج موفقیت‌آمیزی به پایان رسید و وضعیت نسبتاً بدی را برای سناریوهای غربی در قفقاز ایجاد کرد. زیرا رهبران جمهوری آذربایجان و روسیه توانستند روشن کنند که هیچ تناقضی بین دو کشور وجود ندارد و علاوه بر این، بیانیه مسکو در مورد فعالیت اتحاد دو کشور در پیش‌زمینه قرار گرفت. در چنین شرایطی، تردیدی وجود ندارد که نقشه‌های غرب در قفقاز جنوبی در معرض خطر بزرگی قرار دارد.
عدم تمایل جمهوری آذربایجان به روند ادغام در اروپاعلی‌اف: فعالیت مرکز نظارت مشترک روسیه و ترکیه به پایان رسیدعلی‌اف: آذربایجان هرگز به اوکراین سلاح نمیدهدانتهای پیام/
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند